Ülkemizde ceza hukuku açısından yargılamaların hızlandırılması için 01.01.2020 tarihinde yürürlüğe giren ve bir yıldır uygulanan basit yargılama usulü’ nü ceza hukukçusu olarak vatandaşların anlayabilmesi açısından kısa bir değerlendirme ihtiyacı hissedip konuya ilişkin kısa bir değerlendirme yaptık.
Genel Olarak Basit yargılama usulü, CMK’ da 7188 sayılı Kanunla 2019 yılında yapılan değişikliklerle birlikte hukuk sistemimize giren alternatif cezai uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden biridir. Yargı sistemindeki iş yükünü azaltmayı, böylelikle mahkemelerin ellerindeki dosyalara daha fazla vakit ayırarak, bunlarla ilgili uyuşmazlıkları daha seri çözmeleri amaçlanmıştır.
Ceza hukuku açısından basit yargılama usulü ve hangi suçlarda uygulanabileceği 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu m.251’de düzenlenmiştir. Buna göre iddianamenin kabul edilmesinden sonra adli para cezası ve/veya üst sınırı iki yıl veya daha az hapis cezası olan suçlar için basit yargılama usulü ile uyuşmazlığın çözülmesine karar verilebilir.
Bundan da anlaşılacağı üzere bu usulün uygulanabileceği ceza uyuşmazlıkları ceza sınırı itibariyle belirlenmiş olup üst sınırı iki yıldan daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda bu usulün uygulanması mümkün değildir.
Ceza sınırı iki yıldan daha fazla hapis cezası olan suçlarda olağan yargılama usulüne başvurulması gerekmektedir. Ancak bu hallerden birine girmesine rağmen mahkemenin basit yargılama usulü yerine olağan yargılama usulünü tercih etmesi ihtimal dahilindedir.
Şayet basit yargılama usulü ile görülen bir dava sonucunda mahkûmiyet kararı verildiyse ceza dörtte bir oranında indirilir. (CMK Md. 251/f.3)
- Basit Yargılama Usulünün Uygulanma Koşulları
Genel Olarak Ceza muhakemesi bakımından istisnai bir yol olan basit yargılama usulünün uygulanması için birtakım koşulların gerçekleşmesi gerekir. Aksi takdirde bu istisnai yolun uygulanması söz konusu olamayacaktır. Burada basit yargılama usulünün uygulanması için gerekli koşulları şunlardır;
1) Kovuşturmaya geçilmiş olması
2) Uyuşmazlığın asliye ceza mahkemesinin görev alanında bulunması
3) Muhakeme konusu fi ilin oluşturduğu suçun basit yargılama usulüne tabi olması.
4) Mahkemenin dosya içeriğinden vicdani kanaate ulaşması
5) Suçun basit yargılama usulüne tabi olmayan bir başka suçla birlikte işlenmemiş olması
6) Suçun takibinin izne veya talebe bağlı olmaması
7) Suçun takibinin izin ve talep dışında tabi olduğu muhakeme şartının gerçekleşmiş olması
8) Sanıkta yaş küçüklüğü ve akıl hastalığı ile sağır ve dilsizlik hallerinden birinin bulunmaması
- Basit Yargılama Sonucunda Verilecek Kararlar
Duruşmasız şekilde gerçekleştirilen yargılama sonucunda mahkeme Cumhuriyet Savcısının görüşüne başvurmaksızın CMK m.223 uyarınca aşağıdaki kararlara hükmedebilir:
Beraat
Mahkumiyet
Ceza Verilmesine Yer Olmadığı
Mahkumiyet Yerine Geçen Güvenlik Tedbiri
Mahkumiyet İle Güvenlik Tedbiri
Davanın Reddi
Davanın Düşmesi
Mahkemece basit yargılama usulü ile yapılan muhakeme sonucunda mahkumiyet kararına hükmedildiği takdirde ceza (1/4) dörtte bir oranında indirilir. Hükümde ayrıca itiraz yolunun açık olduğu ve ne şekilde yapılabileceği belirtilmelidir. Verilen karara karşı itirazda bulunulması üzerine yargılamaya duruşmalı şekilde devam edilir.
Ancak duruşmadan önce itiraz geri alınırsa itiraz edilmemiş sayılır ve duruşma yapılmaz. Sanık dışındaki birinin itirazda bulunması halinde sanık lehine cezada yapılan dörtte bir oranındaki indirim geçerliliğini korur.
1. SIMPLE PROCEDURE IN TERMS OF CRIMINAL LAW
Accelerating the proceedings in terms of criminal law in our country
As a criminal lawyer, we felt the need for a brief assessment and made a brief assessment on the subject so that citizens could understand the simple trial procedure, which came into force on 01.01.2020 and has been implemented for one year.
In general, the simple trial procedure is one of the alternative criminal dispute resolution methods that entered our legal system with the changes made in 2019 with the Law No. 7188 in the CMK. It is aimed to reduce the workload in the judicial system, thus allowing the courts to allocate more time to the files in their hands and to resolve the disputes related to them more quickly.
In terms of criminal law, the simple trial procedure and the crimes it can be applied to are regulated in Article 251 of the Criminal Procedure Code No. 5271.
Accordingly, after the acceptance of the indictment, it may be decided to settle the dispute with a simple trial procedure for crimes with a judicial fine and/or an upper limit of two years or less imprisonment. As it can be understood from this, the criminal disputes in which this procedure can be applied are determined by the penalty limit, and it is not possible to apply this procedure in crimes that require more than two years’ imprisonment.
For crimes with a penalty limit of more than two years in prison, the ordinary trial procedure should be applied. However, despite entering one of these situations, it is possible that the court will prefer the ordinary procedure instead of the simple procedure. If a conviction is given as a result of a trial with a simple trial procedure, the penalty is reduced by one fourth. (CMK Art. 251/f.3)
Conditions of Implementation of the Simple Trial Procedure
In general, in order to apply the simple trial procedure, which is an exceptional way in terms of criminal procedure, certain conditions must be met. Otherwise, the implementation of this exceptional way will not be possible. Here are the necessary conditions for the application of the simple trial procedure;
1) Being prosecuted
2) The dispute is within the jurisdiction of the criminal court of first instance
3) The fact that the crime that is the subject of the trial is subject to the simple trial procedure.
4) The court’s reaching a conscientious opinion from the content of the file
5) The crime has not been committed together with another crime that is not subject to the simple trial procedure.
6) The follow-up of the crime is not dependent on permission or request.
7) The condition of reasoning, which is subject to the follow-up of the crime without permission and request, has been fulfilled.
8) The defendant does not have one of the states of being young, mentally ill or deaf or dumb.
Decisions to be Made as a Result of Simple Judgment
As a result of the trial carried out without a hearing, the court may make the following decisions without seeking the opinion of the Public Prosecutor pursuant to CMK article 223:
Acquittal
Conviction
No Place for Punishment
Security Measure That Replaces Conviction
Security Measure with Conviction
Dismissal of the Case
Dismissal of the Case
If the court decides to convict as a result of a simple trial procedure, the sentence is reduced by one quarter (1/4). It should also be stated in the provision that the way of objection is open and how it can be done. Upon appealing against the decision, the trial continues with a hearing. However, if the objection is withdrawn before the hearing, the objection is deemed not to have been made and the hearing is not held. If someone other than the accused objects, the one-fourth reduction in the penalty in favor of the accused remains valid.